در دین اسلام و تاریخچه آن اتفاقات و حوادث متعددی وجود داشته است که در میان امت اسلامی از اهمیت و ارزش بالایی برخوردار است چرا که پیامبر اکرم (ص) و خلفای راشدین به عنوان سردمداران این دین در آنها نقش داشته‌اند. صلح حدیبیه از مهم‌ترین حوادثی است که در سال ششم هجرت بین مشرکان مکه و مسلمانان صورت گرفت. در حقیقت این واقعه در پی دستور پیامبر اکرم (ص) برای اجرای مراسم حج در مکه و ممانعت مشرکان از ورود مسلمان به این شهر رخ داد. در ادامه مطلب به بررسی کامل داستان صلح حدیبیه پرداخته می‌شود.
داستان کامل صلح حدیبیه
در سال ششم هجرت و در ماه ذی‌القعده، پیامبر اکرم (ص) به همراه مسلمانان (مهاجران، انصار، اعراب و...) برای اجرای مراسم حج راهی شهر مکه شد. حدود 1400 نفر با لباس احرام و بدون هیچ سلاحی به طرف مکه رفتند اما در نزدیکی شهر مکه (عسفان) متوجه شدند که اهالی قریش قصد دارند از ورود آنها به مکه جلوگیری کنند. زمانی که پیامبر و یارانش به روستای حدیبیه رسید دستور توقف داد. پیامبر در این مکان از طریق اعجاز از چاهی که در آن نزدیکی بود آب مورد نیاز یارانش را فراهم کرد.
در زمان توقف پیامبر (ص) و یارانش سفیران متعددی از قریش رفت و آمد داشتند تا مشکل را برطرف کنند. سرانجام «عروة ابن مسعود ثقفى» که مرد هوشیارى بود، از سوى «قریش» خدمت پیامبر (ص) رسید، پیامبر (ص) به او فرمود: ما به قصد جنگ نیامده‌ایم و تنها هدفمان زیارت خانه خدا است، ضمناً «عروه» در این ملاقات، منظره وضو گرفتن پیامبر (صلى الله علیه وآله) را که اصحاب اجازه نمی‌دادند، قطره‌ای از آب وضوى او به روى زمین بیفتد، مشاهده کرد، هنگام بازگشت به «قریش» گفت: من به دربار «کسرى» و «قیصر» و «نجاشى» رفته‌ام، هرگز زمامدارى در میان قومش را به عظمت «محمد»(ص) در میان یارانش ندیدم، اگر تصور کنید که آنها دست از «محمد»(ص) بردارند، اشتباه بزرگى است.
بعد از بازگشت عروة ابن مسعود ثقفى پیامبر (ص) به حضرت عثمان (ع) دستور داد که به مکه رفته و اهالی قریش را از هدف مسلمانان آگاه سازد. زمانی که حضرت عثمان به مکه رفته شایعه کشته شدن او در میان مسلمان پخش شد و پیامبر (ص) زیر درختى که در آنجا بود، با یارانش تجدید بیعت کرد که به نام «بیعت رضوان» معروف شد. پیامبر در این بیعت با یاران خود عهد بست که تا آخرین نفس، مقاومت کنند، اما بعد از مدتی حضرت عثمان به همراه سهیل بن عمرو (نماینده قریش) برگشت تا به مصلحتی دو طرفه برسند. سهیل بن عمرو از طرف اهالی قریش به پیامبر تاکید کرد امسال، به هیچ وجه ورود او به «مکه» ممکن نیست. بعد از گفتگوهای زیاد بین مسلمان و قبیله قریش صلح‌نامه حدیبیه با شرایط خاصی برای طرفین بین آنها منعقد شد. مقاله‌ای تحت عنوان فروش فیش حج تمتع در سایت حج درج شده است که اطلاعات مفیدی به حجاج و زائران و افراد عادی می‌دهد.
مفاد صلح‌نامه حدیبیه
همان‌طور که گفته شد صلح حدیبیه بعد از کش‌وقوس‌های فراوان میان مسلمانان و اهالی قریش بسته شد که شرایط و مفاد آن به شرح زیر بود.
- قریش و مسلمانان نباید در طول ده سال هیچ‌گونه جنگ و شبیخونی را شروع کنند.
- اگر فردی از مکه و از میان قریش به مسلمانان پناه آورد، باید او را به قریش بازگردانند اما اگر یکی از مسلمانان به سوی قریش گریخت، قریش موظف به بازگرداندن او نیست.
- قریش و مسلمانان آزاد خواهند بود که با سایر قبایل پیمان ببندند.
- انجام مراسم حج در سال اول (سال ششم هجرت) نباید انجام شود
- زیارت خانه خدا هر ساله برای مسلمان فقط به مدت 3 روز امکان‌پذیر است
- مسلمانان و اهالی قریش هر کدام در اجرای تکالیف و اعتقادات مذهبی خود آزاد بوده هیچ‌کدام حق اعتراض و تعرض به دیگری را ندارند
- قریش و مسلمانان باید اموال یکدیگر را به رسمیت بشناسند.
- جان و مال مسلمانان وارد شده به مکه محترم بوده و کسی حق تعرض به آنها را ندارد.
نتیجه و آثار صلح حدیبیه برای مسلمانان
همان‌طور که گفته شد صلح حدیبیه از مهم‌ترین حوادث تاریخ اسلام است که توسط پیامبر (ص) و یارانش به سرانجام رسید. این عهدنامه آثار متعددی برای مسلمان داشته است که مهم‌ترین آنها آرامش و اطمینان خاطر مؤمنان، آمرزش و بخشش گناهان، فراوانی و اتمام نعمت، پاسخ به بدگمانی‌ها و برطرف کردن آنها، پیروزی و تقوا، تجلی حکمت و عزت خداوند متعال، دستیابی به غنائم خیبر، شوکت و عظمت اسلام و رستگاری مؤمنان، مصونیت مؤمنان و گرایش به ایمان، ورود به مسجدالحرام و ... هستند. در اصل مسلمانانی که امروزه با خرید و فروش فیش حج عمره راهی سرزمین وحی می‌شوند مدیون این صلح‌نامه و مفاد آن هستند
مبدأ و منبع صلح حدیبیه
اگرچه بسیاری از آثار و منافعی که امروزه مسلمانان از آن بهره‌مند هستند نتیجه همت، تلاش، رشادت‌ها و مأموریت‌های پیامبر اکرم (ص) و یارانش هستند اما در حقیقت منشأ و منبع اصلی تمامی این دستاوردها بر پایه تدبیر و اراده الهی رقم خورده است. «وهو الذی کف ایدیهم عنکم وایدیکم عنهم ببطن مکة من بعد ان اظفرکم علیهم...» او کسی است که دست آنها را از شما و دست شما را از آنها در دل مکه کوتاه کرد، بعد از آنکه شما را بر آنها پیروز ساخت.
صلح حدیبیه و نتایج مثبت آن، تحت اراده و حمایت الهی بوده است: «انا فتحنا لک فتحـا مبینـا• وهو الذی کف ایدیهم عنکم وایدیکم عنهم ببطن مکة من بعد ان اظفرکم علیهم وکان الله بما تعملون بصیرا» ما برای تو پیروزی آشکاری فراهم ساختیم! •او کسی است که دست آنها را از شما و دست شما را از آنها در دل مکه کوتاه کرد، بعد از آنکه شما را بر آنها پیروز ساخت و خداوند به آنچه انجام می‌دهید بیناست. در مقاله دیگری به بررسی کامل نحوه خرید و فروش فیش حج پرداخته شده که مطالعه آن خالی از لطف نیست.
جمع بندی نهایی
صلح حدیبیه از مهم‌ترین حوادث تاریخ اسلام است و زمانی اتفاق افتاد که در سال ششم هجرت، اهل مکه و قبیله قریش از ورود پیامبر اکرم (ص) و 1400 تن از یارانش به مکه برای اجرای مراسم و مناسک حج ممانعت کردند. این صلح در نهایت با تدبیر الهی و تلاش و درایت پیامبر منعقد شده و نتایج و دستاوردهای بزرگی برای دین اسلام و امت اسلامی به ارمغان آورد
https://fishehaaj.com/
- ۰ ۰
- ۰ نظر
داستان کامل صلح حدیبیه